DIT iS EEN TESTPAGINA EN ZAL BINNEN ENKELE WEKEN WEER VERDWIJNEN: meer info bert.tomsin@gmail.com

De lever neemt een zeer belangrijke plaats in in het systeem van ons lichaam. Alles wat wij langs onze mond innemen, drank, eten en medicijnen, komt via ons maagdarmstelsel in ons bloed terecht. Ons maagdarmstelsel heeft een eigen bloedvatenstelsel dat via de leverpoortader of vena portae het bloed met de opgenomen stoffen naar de lever voert. De lever zorgt ervoor dat het bloed als het ware gefilterd wordt zodat alle waarden van het bloed in ons lichaam correct en stabiel blijven. Het is duidelijk dat een afwijking in de werking van deze filter tot een grote verscheidenheid van problemen kan opleveren.

Vermoeidheid

Bij de meeste (meer dan 50%) patiënten is vermoeidheid de belangrijkste klacht. Patiënten voelen zich niet alleen gewoon moe en hebben tussendoor wat rust nodig, maar ze hebben ook moeite om gewoon te stappen. De impact is vaak zo groot dat sommige patiënten niet meer normaal kunnen functioneren. Enerzijds worden de vermoeidheidsklachten toegewezen aan stoornissen in het centrale zenuwstelsel, maar anderzijds zijn er ook effectieve fysieke vermoeidheidsklachten door stoornissen van het spierweefsel. Tijdens lichamelijke inspanningen neemt de lever een centrale positie in bij de handhaving van de suikerspiegel ter compensatie van het glucose verbruik van de spieren. De ernst van de klacht lijkt niet samen te hangen van de ernst van de ziekte. Vaak worden de leverwaarden na het starten van de behandeling weer vrij normaal maar blijft de vermoeidheid aanhouden.

Cognitieve stoornissen (Brainfog)

Aan de hand van de PBC-40 enquête blijken cognitieve stoornissen de tweede plaats in te nemen op het lijstje van symptomen. Deze klacht wordt echter vaak onderschat en gerelateerd aan stress en vermoeidheid die gepaard gaan met PBC. Recente studies tonen echter aan dat er effectief sprake is van 'Brainfog' (hersenmist). Aan de hand van neuro-beeldvorming (Cerebral MRI) werden afwijkingen aangetoond, en dit zelfs bij PBC patiënten in een vroeg stadium van de ziekte. Net zoals bij vermoeidheid zijn deze klachten niet gerelateerd aan de ernst van de ziekte.

Jeuk (Pruritus)

Niet alle patiënten ondervinden jeuk en de jeuk is ook niet altijd aanwezig. De jeuk kan echter zo sterk aanwezig zijn dat de patiënt zich tot bloedens toe zal krabben. Soms wordt het leven zo belemmerd door de jeuk dat een levertransplantatie aangewezen is. Ook jeuk is niet gerelateerd aan de conditie van de lever. Sommige patiënten hebben gunstige bloedwaarden maar ondervinden nog steeds jeuk. Er zijn echter een aantal behandelingsstappen te doorlopen die in vele gevallen soelaas kunnen brengen (zie behandeling PBC).

Droge mond en ogen

Sommige PBC patiënten ontwikkelen ook andere auto-immuunziekten zoals het syndroom van Sjögren waarvan droge mond en ogen de symptomen zijn.

Botontkalking

Bij alle chronische leverziekten is er een risico op botontkalking (osteoporose). Men schat dat 30% van de PBC patiënten osteoporose heeft. Botdensitometrie maakt dan ook deel uit van de standaard opvolging. Bovendien kan er bij PBC patiënten een tekort ontstaan van bepaalde vitaminen die noodzakelijk zijn voor de opname van calcium dat noodzakelijk is voor de aanmaak van bot. Een supplement van vitamine D, Calcium en bifosfonaat is dan een aangewezen behandeling.

Vet bolletjes op de huid en vooral rond en op de oogleden
Door de verminderde galafvoer ontstaan er onderhuidse vet en cholesterol ophopingen. Deze zijn vervelend maar wel onschuldig.

Vetdiarree en gebrek aan vitaminen A,D,E en K
Doordat er onvoldoende galvloeistof afgevoerd wordt doorheen de 12-vingerige darm kunnen problemen ontstaan met de vertering van vetten. Hierdoor ontstaat vetdiarree, er zitten meer vetten in de ontlasting waardoor deze dunner, vettiger, lichtgekleurd en plakkerig is. Hierdoor is er een verminderde opname van vet oplosbare vitaminen A,D, E en K)

Geelzucht

Bij de afbraak van oude rode bloedcellen komt giftig bilirubine vrij dat dan via de lever opgenomen wordt in de galvloeistof en zo verder wordt afgevoerd. Bij PBC patiënten verloopt dit proces vaak verstoord en stijgt het bilirubine niveau in het bloed. Dit kan leiden tot vergeling van de ogen en de huid. Men spreek van geelzucht.

Portale hypertensie

De leverpoortader eindigt in de lever. Een gezonde lever is elastisch waardoor de druk van het bloed in de leverpoortader wordt opgevangen. Dit is vergelijkbaar met het expansievat van een CV installatie. Bij schade aan de lever wordt de lever harder waardoor de druk in de leverpoortader verhoogt. We spreken van portale hypertensie of stuwing.

Slokdarm varices

Portale hypertensie (zie hoger) kan leiden tot spataders in de slokdarm. Deze spataders worden vastgesteld aan de hand van een kijkonderzoek van de slokdarm en maag (gastroscopie). De ernst of gradering wordt vaak aangegeven als kleine varices (<=5mm) of grote varices (>5mm)

Ascites (vochtopstapeling in de buikholte)

Bij ernstige leverschade kan er zich vocht ophopen in de buikholte. Portale hypertensie is oorzaak van deze vochtopstapeling. De bloedvaten slagen er niet in alle vocht op te nemen en af te voeren.

Splenomegalie (vergroting van de milt)

Het proces van het afvoeren van oude rode bloedcellen (zie hierboven bij geelzucht) loopt bij PBC patiënten verstoord. De milt functioneert ook als filter voor deze oude rode cellen, maar maakt nu overuren waardoor de milt vergroot.

Cirrose gerelateerde symptomen

Bij ernstige aantasting van de lever spreekt men van cirrose met alle kenmerken en complicaties hieraan gerelateerd.

Rusteloze benen

Rusteloze benen syndroom (restless legs syndroom of RLS) is een aandoening waarbij je 's avonds en 's nachts een onaangenaam, moeilijk te omschrijven gevoel hebt in de benen, dat vermindert door ze te bewegen. We vernemen vaak dat PBC patiënten hierover klagen maar de relatie met PBC is nog niet wetenschappelijk bewezen. RLS treedt vaak op in combinatie met slaapstoornissen. Mogelijk ondervinden PBC patiënten dit gewoon vaker door onrechtstreekse of indirecte gevolgen zoals het tekort aan vitaminen of slaapstoornissen ten gevolgen van PBC. RLS kan ook gerelateerd zijn aan zwangerschap, medicatie of nierproblemen.

Hoe doe je het

testpositie